ASNN – Atletika është “mbretëreshë e sporteve” dhe jo rastësisht. Ajo është baza në përgatitje për çdo lloj sporti. Por brenda atletikës ka shumë disiplina që ngjallin interesim të veçantë dhe një prej tyre është flakja e diskut, një sport sa vetë historia njerëzore, por që kërkon teknikalitet të arrirë për të pasur rezultate. Hedhja e diskut është një garë e zakonshme atletike në pista dhe fusha në të cilën një atlet flak një disk, në një përpjekje për të shënuar një rezultat në distancë, sa më larg nga konkurrentët e tij.
Është një sport i lashtë, siç tregohet edhe nga statujat e shekullit të 5-të para erës së re, (Discobolus). Megjithëse nuk është pjesë e “pentathlonit” (pesëgarëshit) modern, ishte një nga ngjarjet e pentathlonit të lashtë grek, i cili mund të datojë të paktën deri në vitin 708 para erës së re dhe është pjesë e “dekatlonit” (10-garëshit) modern. Pra hedhja e diskut është një veprimtari atletike gati 3-mijë vjeçare, mjaft popullore dhe me rezultate mbresëlënëse.
Disku që përdorin meshkujt është një disk i rëndë lentik me peshë prej 2 kilogramë dhe diametër prej 22 centimetra, ndërsa disku i femrave ka një peshë prej 1 kilogram dhe diametër 18 centimetra. Sipas rregullave të Federatës Botërore të Atletikës (IAAF), paratërinjtë (16-17 vjeç) hedhin diskun prej 1.6 kg, të rinjtë (18-19 vjeç) hedhin diskun unik 1.75 kilogramë dhe vajzat e kësaj moshe hedhin diskun prej 1 kilogram. Natyrisht, pesha e diskut dhe madhësia në tërësi ndryshon, jo vetëm sipas gjinisë dhe kategorisë së të rinjve, por edhe me moshat më të mëdha.
Mbi 49 vjeç dhe mbi 65 vjeç disku ka peshë më të lehtë. Disku tipik ka anët prej plastike, druri, tekstil me fije qelqi, fibra karboni ose metali me një rreth metalik dhe një bërthamë metalike për të arritur peshën. Ka shumë rëndësi forma e diskut dhe mënyra e kapjes apo e mbajtjes së tij në dorë. Për të bërë një flakje, konkurrenti fillon në një rreth me diametër prej 2.5 m, i cili është “zhytur” në një bllok betoni. Gjuajtësi zakonisht merr një qëndrim fillestar përballë largësisë nga drejtimi i gjuajtjes. Më pas ai rrotullohet një ose dy herë, më pas lëshon hedhjen e tij.
Disku duhet të futet brenda një sektori prej 34.92 gradësh. Rregullat e konkurrencës për diskun janë pothuajse identike me ato të shtytjes së gjyleve apo flakjes së çekiçit. Përveç se rrethi është më i madh, nuk është përdorur një tabelë e ndaluar dhe nuk ka rregulla formash në lidhje me mënyrën se si do të hidhet disku. Lëvizja themelore është lëvizja e krahëve të fortë. Disku nxirret nga gishti tregues ose gishti i mesëm i dorës së hedhur. Gjatë fluturimit, disku rrotullohet dhe merr shpejtësi dhe lartësi.
Përveç arritjes së vrullit maksimal në zonën e flakjes, distanca e diskut përcaktohet gjithashtu nga trajektorja e hedhësit, si dhe nga sjellja aerodinamike e diskut. Për t’u përmendur është dhe fakti tjetër, që teknika e flakjes së diskut është mjaft e vështirë për t’u zotëruar dhe ka nevojë për shumë përvojë për të arritur. Nuk është rastësi që ata që kanë rezultate shumë të larta në këtë sport janë 30 vjeç ose më shumë. Ekzekutimi i një flakjeje të diskut me zë, me teknikë solide, dhe forcë kërkon një ekuilibër të përsosur.
Kjo është për shkak se flakja është një lëvizje lineare e kombinuar me një rrotullim të plotë ose shpesh një rrotullim e gjysmë dhe një sportist i mirë duhet të dijë të mbajë balancën e këtyre elementëve dhe ekuilibrin e tij brenda rrethit ku bëhet flakja. Vendosja e këmbëve, rrotullimi, drejtpeshimi në momentin final etj, kanë rëndësi vendimtare në rezultat. Duke pasur parasysh këto teknika, mund të pranohet se hedhja e diskut është një prej disiplinave më të vështira atletike. Ai që mendon se është garë e lehtë do të thotë se nuk e ka ushtruar asnjëherë këtë sport dhe nuk merr vesh nga atletika.
Rezultatet në hedhjen e diskut janë shpesh të diskutueshme, kjo edhe për shkak të peshës dhe formave të diskut, apo dhe materialit me të cilin përbëhet disku. Sidoqoftë, rekordet botërore dhe ato olimpike të shënuara në këtë disiplinë atletike janë të “lashta”. Kështu, gjermanët, kryesisht ata të ish-Gjermanisë Lindore, kanë dominuar këtë disiplinë për shumë vite, por edhe në SHBA ka hedhës mjaft të mirë të diskut. Teknika e vështirë e hedhjes, e bën këtë sport të vështirë në kapjen e rezultateve të larta, prandaj dhe rekordet mbeten gjatë në librat e suksesit.
Për meshkujt, rekordin botëror e mban Jurgen Shult, sportist i ish-Gjermanisë Lindore, me rezultatin 74.08 m. Rezultat ky i fiksuar në vitin 1986, pra 33 vjet më parë. Rekordin olimpik e mban lituanezi Virgjiljus Alekna, me 69.89 m, fiksuar në vitin 2004, pra 15 vjet më parë. Sa u takon femrave, rekordin botëror e mban atletja e ish-Gjermanisë Lindore, Gabriele Reinsh, me 76.80 m, regjistruar në vitin 1988, pra 31 vjet më parë. Kurse rekordin olimpik për femra e mban atletja Martina Hellman, po e ish-Gjermanisë Lindore, me 72.30 m, regjistruar po në vitin 1988.
Shqipëria e ka pasur këtë sport të zhvilluar në kohët antike, dëshmuar edhe nga dorëshkrimet e autorëve antikë, por edhe zhvillimin e mjaft qyteteve të Ilirisë, ku ilirët konkurronin me grekët dhe romakët në sporte të tilla. Padyshim, atletika jonë e ka në kalendarin e saj hedhjen e diskut, por Shqipërisë i mungojnë sportistët e nivelit të lartë në këtë disiplinë.
