ASNN – Gara e 800 metrave është ndoshta gara më e vështirë e atletikës dhe sidomos garave të shpejtësisë, sepse: më shumë se shpejtësi kërkon qëndrueshmëri, më shumë se qëndrueshmëri kërkon strategji, më shumë se strategji kërkon forcë, më shumë se forcë kërkon përgatitje psikologjike dhe më shumë se të gjitha këto kërkon vendin dhe kohën e duhur për atletin e duhur. Pranohet gjerësisht se gara e 800 metrave është speciale, një garë e vrapimeve të mesme, por sportistët e kësaj disipline mund të fitojnë njëkohësisht edhe garën e 400 metrave, ose atë të 1500 metrave.

Kjo e bën garën e 800 metrave dhe rivalitetin e saj të pakrahasueshëm me garat e vrapimit në atletikë. Pra 800-metërshi është një ngjarje e zakonshme e pistave të atletikës. Kjo është gara më e shkurtër e vrapimeve të mesme dhe në pistat e atletikës korrespondon me dy xhiro të plota. Vrapimi i 800 metrave është një ngjarje olimpike dhe është aplikuar që nga Lojërat e para Olimpike moderne më 1896 në Athinë. Ka pasur mjaft diskutime për gjatësinë e garës, sepse versioni anglez i matjes ndryshon paksa nga versioni amerikan i matjeve.

Praktikisht, pas konvertimit të distancave, 800 metërshi që njohim sot është 4.67 metër më i shkurtër se gjysmë milje. Gara e 800 metrave është ndoshta gara më e vështirë për atletët për të bërë rezultat maksimal dhe njëherësh për të arritur rekorde. Sepse kjo është një garë që duhet parë e lidhur me patjetër me rivalët që janë duke garuar, me strategjinë që ndiqet dhe natyrisht me gjendjen momentale të sportistit. Gara kombinon qëndrueshmërinë aerobike me kondicionimin anaerobik dhe shpejtësinë e sprintit. Të dy sistemet aerobe dhe anaerobe kombinohen në një masë të madhe.

Kështu atleti i 800 metave është i nevojshëm për të kombinuar trajnimin në mes të dy sistemeve, që do të thotë shpejtësisë dhe qëndrueshmërisë, por edhe forcës dhe përgatitjes psikologjike. Siç thamë, vrapuesit në këtë garë janë të shpejtë të mjaftueshme për të konkurruar në disiplinën e 400 metrave ose stafetën 4 × 400 metra, por vetëm Alberto Huantorena dhe Jarmilla Kratoçvilova kanë fituar tituj të mëdhenj ndërkombëtarë në 400 dhe 800 metra njëkohësisht. Nëse ata janë kaq të prirur, vrapues prej 400 m zakonisht inkurajohen për të garuar edhe në 200 metra.

Por vrapuesit e 800 metrave inkurajohen për të garuar edhe në garat e 1500 metrave ose në distanca më të gjata. Pra “zemra” e vrapit të shkurtër e të mesëm është padyshim 800-metërshi.

800-metërshi është i njohur sidomos për teknikat e tij dhe pranohet që është një garë taktike. Për shkak se gara e 800 m është më e shkurtra e distancës së mesme, ku të gjithë vrapuesit mblidhen në një korsi, pozicionimi në grup dhe në pjesën e brendshme të korsisë është kritik për rezultatin e garës. Sipas shumë specialistëve, marrja e vendit të parë ose të dytë që në fillim të garës jep një farë shansi që ta mbyllësh i pari, por nuk është dosmosdoshmëri. Sepse ka ndodhur që garën e fiton atleti që mund të ndodhet në fund dhe bën një sprint final të fuqishëm në 200 metrat e fundit.

Shpesh ndodh që fituesi i garave të 800 metrave në nivele të larta nuk përcaktohet nga vrapuesi më i fortë, por të atletit me pozicionimin më të mirë afër fundit të garës. Kjo mund të çojë në aspektin më emocionues të garës së 800 metrave. Dy taktika të zakonshme për 800 metra kanë një ndarje negative ose një ndarje pozitive midis xhirove. Ndarja pozitive konsiderohet gjerësisht si strategji më efektive, por me raste, vrapuesit me përvojë kanë qenë të njohur për të përdorur një ndarje negative në favor të tyre.

Një ndarje pozitive arrihet duke vrapuar xhiron e parë më shpejt se xhiroja e dytë dhe një ndarje negative arrihet nga e kundërta, duke vrapuar xhiron e dytë më shpejt sesa e para. Mbartësi i rekordeve botërore, David Rudisha, shkon duke përdorur një strategji pozitive të ndarë. Në garën olimpike të vitit 2012, ai zhvilloi xhiron e tij të parë në 49.28 sekonda dhe xhiron e tij të dytë në 51.63 sekonda. Teorikisht, një ndarje madje është strategjia më efektive, por është gati e pamundur të arrihet për shkak të gjatësisë së garës.

Atleti që di kapacitetet e tij, që njeh vështirësinë e garës dhe rivalët, mund të bëjë një ndarje befasuese që mund të arrijë suskes, gjithmonë duke përdorur edhe pozicionimin në garë. Kushdo që e njeh dhe e ndjek garën e 800-metrave, mund të besojë sesa rol luan strategjia, taktika, teknika, e ndonjëherë dhe fati, në këtë vrapim magjepsës ku gërshetohet forca, shpejtësia, qëndrueshmëria morali i sportistit etj. Për meshkuj rekordi botëror dhe ai olimpik është regjistruar në vitin 2012, në Olimpiadën e Londrës, nga atleti i madh kenian, David Rashida.

Kurse për femra rekordi olimpik ka pa u thyer prej 38 vjetësh, që nga Olimpiada e vitit 1980, kurse rekordi botëror prej 35 vjetësh. Në fakt, është ky rekord i çekes Kratoçvilova ai që ka shtyrë shumë specialistë të atletikës të bëjnë thirrje për një fshirje të të gjitha rekordeve. Rekordi i çekes ka ngjallur dyshime për përdorim të theksuar doping apo për konfuzion hormonalo-gjenetik të vetë atletes, e cila, sikundër duket edhe nga fotoja, ka tipare më tepër mashkullore sesa femërore. Vetë çekja është shprehur e indinjuar për këto insinuata në drejtim të saj.

Më poshtë jepen rekordet botërore dhe olimpike për meshkuj e femra:

Rekordi botëror & olimpik meshkuj:

David Rushida (Kenia) me 1 minutë 40 sekonda e 91 të qindtat (Londër 2012)

Rekordi botëror femra:

Jarmila Kratocvilova (Çekosllovaki), 1 minutë, 53 sekonda e 28 të qindtat (1983)

Rekordi olimpik femra:

Nadezhda Olizarenko (Ish-Bashkimi Sovjetik), me 1 minutë 53 sekonda e 43 të qindtat (1980).